सकाळी ९ आणि रात्री ९ वाजता खाल्लेल्या सारख्याच अन्नाचे शरीराच्या वेगवेगळ्या भागांवर होतात वेगवेगळे परिणाम होतात.
आहाराच्या बाबतीत ऋतू, वेळ व प्रमाण खूप महत्त्वाचे आहे. अनेक अध्ययनांत आढळले की, बहुतांश जेवण दिवसाच्या पहिल्या भागात केले पाहिजे. म्हणजे नाष्टा भरपूर असावा, दुपारचे जेवण संतुलित आणि रात्रीचे जेवण खूप कमी असावे. उन्हाळ्यात खाण्याची ही पद्धत अधिक उपयुक्त आहे. हे आपल्या जैविक घड्याळासाठी योग्य आहे. वास्तविकतः अन्न पचवण्याची क्षमता केवळ आपल्या जैविक घड्याळावर अवलंबून असते. जसजसा दिवस पुढे जातो तसतसे आपले चयापचय मंदावते. रात्री ९ वाजता खाल्लेल्या अन्नापेक्षा सकाळी ९ वाजता खाल्लेल्या अन्नाचा पूर्णपणे वेगळा परिणाम होतो. अन्न सारखेच आणि समान प्रमाणात असले तरीही. रात्री १० नंतर खाल्ल्याने रक्तातील साखरेची पातळी संध्याकाळी सहा वाजता खाण्यापेक्षा २० टक्क्यांनी वाढू शकते. अशा परिस्थितीत उन्हाळ्यात आपला आहार अतिशय संतुलित असणे आवश्यक आहे.
उन्हाळ्यात असा असावा आहार, शरीराला असे ठेवा…
हायड्रेट न्याहारी…
दररोज या ५ पदार्थांचा समावेश करा नाष्ट्यामध्ये फळे, भाज्या, तृणधान्ये, प्रथिनेयुक्त अन्न यांचा समावेश करण्याची खात्री करा. एक ग्लास दूध किंवा दही सोबत घेतल्यास ते पूर्ण होते. एकत्रितपणे ते दिवसभर शरीरासाठी आवश्यक खनिजे, ऊर्जेसाठी कर्बोदकांमधे आणि सूक्ष्म पोषक घटक प्रदान करतात.
दुपारचे जेवण…
शरीर हायड्रेटेड ठेवणारे असावे दुपारचे जेवण शरीराला हायड्रेट ठेवणारे असावे. यामुळे सुस्ती येत नाही. ब्रेड कमी ठेवा. दलिया खिचडी, डाळीचा भात, दही, ताक, भाज्या यांचा समावेश करा. ते पोटाचा मायक्रोबायोटा निरोगी ठेवतात. काकडीत फायबर असते. ते चयापचय सुधारते.
रात्रीचे जेवण…
झोपण्याच्या ३ तास आधी रात्रीचे जेवण झोपण्याच्या तीन तास आधी करा. उदा. तुम्ही १२ वाजता झोपलात तर रात्रीचे जेवण ९ वाजेपर्यंत संपले पाहिजे. हे करणे अवघड असेल तर सूप, मूग डाळ खिचडी, पनीर, टोफू, भाज्यांची कोशिंबीर इत्यादी पदार्थ जेवणात घेता येतात.
पाणी…
हायड्रेशनसाठी तहान नसताना पाणी पीत राहावे? हायड्रेशन म्हणजे शरीरातील सोडियम व पाणी अशा इलेक्ट्रोलाइट्समधील संतुलन. तहान लागणे हे सूचित करते की शरीरात पाण्याची कमतरता आहे. अशा वेळी उन्हाळ्यात तहान न लागता मध्येच पाणी प्यायला हवे.
